Óc xách bò, hay còn gọi là lá sách, dạ lá sách, là một phần nội tạng bò quen thuộc và được yêu thích trong ẩm thực Việt Nam nhờ hương vị đặc trưng, giòn sần sật và khả năng biến hóa thành nhiều món ăn hấp dẫn. Tuy nhiên, để chế biến óc xách bò sao cho sạch mùi, giòn ngon và giữ được trọn vẹn dinh dưỡng lại không phải là điều ai cũng biết. Bài viết này của chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn từ A đến Z, từ khâu chọn mua, sơ chế đến các công thức chế biến món ngon từ óc xách bò, giúp bạn tự tin vào bếp và chiêu đãi gia đình những bữa ăn đậm đà hương vị.
Sơ Chế Óc Xách Bò – Bí Quyết Vàng Cho Món Ngon

Có thể bạn quan tâm: Hướng Dẫn Cách Nấu Nồi Áp Suất Ga Hiệu Quả Và An Toàn
Sơ chế là bước quan trọng nhất quyết định đến độ ngon và an toàn của món ăn từ óc xách bò. Một khi đã làm sạch và khử mùi đúng cách, óc xách sẽ trở nên giòn, trắng và không còn mùi hôi khó chịu.
Chuẩn Bị Nguyên Liệu Sơ Chế
Để sơ chế óc xách bò hiệu quả, bạn cần chuẩn bị một số nguyên liệu cơ bản sau:
* Óc xách bò tươi: Khoảng 500g – 1kg.
* Muối hạt: 2-3 thìa canh.
* Giấm ăn hoặc chanh: 1/2 chén (khoảng 100ml) hoặc 2-3 quả chanh.
* Gừng tươi: 1 củ lớn.
* Phèn chua (tùy chọn): Một lượng nhỏ khoảng 1-2 thìa cà phê. Phèn chua giúp óc xách trắng và giòn hơn.
Các Bước Làm Sạch Óc Xách Bò Cơ Bản
Quá trình làm sạch óc xách bò đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Thực hiện theo các bước sau để đảm bảo óc xách được sơ chế hoàn hảo:
-
Rửa Sơ Lần 1: Đặt óc xách bò dưới vòi nước chảy mạnh, dùng tay bóc bỏ hết những phần mỡ thừa, màng bẩn còn sót lại. Rửa kỹ các kẽ và các nếp gấp của lá sách để loại bỏ chất bẩn cơ học.
-
Chà Xát Muối Và Giấm/Chanh: Cho óc xách đã rửa sơ vào một cái thau lớn. Rắc đều muối hạt lên khắp bề mặt óc xách, sau đó thêm giấm ăn hoặc nước cốt chanh. Dùng tay chà xát thật mạnh và kỹ lưỡng từng nếp gấp, từng lá của óc xách trong khoảng 5-7 phút. Mục đích của bước này là dùng tính axit của giấm/chanh và tính mài mòn của muối để loại bỏ chất nhầy, mùi hôi và các mảng bám bẩn.
-
Rửa Sạch Lại Với Nước: Sau khi chà xát kỹ, rửa óc xách lại thật sạch dưới vòi nước chảy mạnh cho đến khi không còn cảm giác nhớt và hết mùi giấm/chanh. Bạn có thể lặp lại bước chà xát muối và giấm/chanh nếu cảm thấy óc xách vẫn còn mùi.
-
Luộc Sơ Với Gừng Và Phèn Chua (Tùy Chọn): Đây là bước cực kỳ hữu hiệu để khử mùi triệt để và giúp óc xách trắng, giòn hơn.
- Cho óc xách vào nồi, đổ nước ngập.
- Thêm vài lát gừng đập dập và một chút phèn chua (nếu dùng).
- Đun sôi khoảng 5-7 phút. Khi nước sôi, bạn sẽ thấy bọt bẩn nổi lên.
- Vớt óc xách ra, rửa lại một lần nữa dưới vòi nước lạnh, chà nhẹ để loại bỏ những mảng bám còn sót lại sau khi luộc sơ.
Theo các chuyên gia ẩm thực, việc sử dụng gừng và giấm/chanh là phương pháp tự nhiên hiệu quả nhất để khử mùi nội tạng. Đặc biệt, “gừng có chứa tinh dầu gingerol giúp át đi mùi tanh, đồng thời có tính ấm, giúp cân bằng tính hàn của các loại nội tạng” – một nghiên cứu về gia vị trong ẩm thực truyền thống Việt Nam đã chỉ ra.
Bí Quyết Để Óc Xách Giòn Dai Hoàn Hảo
Để óc xách có độ giòn dai lý tưởng mà không bị dai cứng, bạn cần chú ý đến thời gian luộc. Sau khi đã sơ chế sạch sẽ, bạn có thể luộc chín óc xách trước khi chế biến các món khác.
- Luộc chín: Cho óc xách đã sơ chế vào nồi nước sôi có vài lát gừng, một ít muối. Luộc khoảng 20-30 phút tùy độ dày của óc xách. Dùng đũa xiên thử, nếu óc xách mềm nhưng vẫn giữ được độ đàn hồi là đạt.
- Ngâm nước đá: Ngay sau khi vớt óc xách ra khỏi nồi nước sôi, hãy cho chúng vào thau nước đá lạnh (có thể thêm vài lát chanh để giữ màu trắng). Việc sốc nhiệt này giúp óc xách săn lại, giữ được độ giòn mà không bị dai. Ngâm khoảng 10-15 phút rồi vớt ra, để ráo và cắt miếng vừa ăn để chế biến các món tiếp theo.
Các Món Ngon Từ Óc Xách Bò Dễ Làm Tại Nhà

Có thể bạn quan tâm: Cách Nấu Pasta Thịt Bò: Hướng Dẫn Chi Tiết Ngon Chuẩn Vị
Với phần óc xách bò đã được sơ chế sạch sẽ, giòn dai, bạn có thể biến tấu thành rất nhiều món ăn hấp dẫn. Dưới đây là ba gợi ý cách nấu óc xách bò phổ biến và được nhiều người yêu thích.
Óc Xách Bò Xào Sa Tế Thơm Lừng
Món óc xách xào sa tế mang hương vị cay nồng, thơm lừng, rất thích hợp để làm món nhậu hoặc ăn cùng cơm nóng.
Nguyên Liệu
- Óc xách bò đã sơ chế: 500g.
- Sa tế: 2-3 thìa canh (tùy độ cay mong muốn).
- Hành tây: 1 củ.
- Cần tây: 1 bó.
- Tỏi: 3-4 tép.
- Ớt sừng: 1-2 quả (tùy chọn).
- Gia vị: Nước mắm, dầu hào, đường, hạt nêm, tiêu.
- Dầu ăn.
Cách Chế Biến
-
Sơ chế nguyên liệu khác:
- Hành tây lột vỏ, bổ múi cau.
- Cần tây rửa sạch, cắt khúc khoảng 3-4cm.
- Tỏi bóc vỏ, băm nhỏ. Ớt sừng thái lát.
- Óc xách đã luộc chín, thái miếng vừa ăn.
-
Xào óc xách:
- Phi thơm tỏi băm với một chút dầu ăn trong chảo nóng.
- Cho óc xách đã thái vào xào nhanh trên lửa lớn.
- Nêm vào óc xách 1 thìa cà phê hạt nêm, 1 thìa cà phê đường, 1/2 thìa cà phê tiêu. Đảo đều cho óc xách thấm gia vị. Xào khoảng 2-3 phút rồi vớt óc xách ra đĩa riêng. Việc xào riêng óc xách giúp chúng giòn hơn và không bị dai khi xào chung với rau củ.
-
Xào rau củ và hoàn thành:
- Thêm một chút dầu ăn vào chảo. Cho hành tây vào xào nhanh đến khi hơi tái.
- Thêm cần tây và ớt sừng vào xào cùng. Nêm chút hạt nêm.
- Khi rau củ gần chín tới, cho óc xách đã xào vào lại chảo.
- Thêm sa tế, 1 thìa canh dầu hào, 1 thìa cà phê nước mắm. Đảo đều tay để các nguyên liệu hòa quyện và óc xách thấm đều vị cay nồng của sa tế.
- Xào thêm khoảng 2-3 phút nữa rồi tắt bếp.
Mẹo Nhỏ
Để món xào ngon hơn, bạn nên dùng chảo lớn và xào trên lửa thật lớn để rau củ và óc xách chín nhanh, giữ được độ giòn. Tránh xào quá lâu làm óc xách bị dai và rau củ mất độ tươi.
Óc Xách Bò Luộc Chấm Mắm Gừng
Đây là món ăn giản dị nhưng lại cực kỳ cuốn hút, giữ trọn vẹn hương vị tự nhiên của óc xách. Mắm gừng chua ngọt, cay nhẹ sẽ làm món ăn thêm phần thăng hoa.
Nguyên Liệu
- Óc xách bò đã sơ chế: 500g.
- Gừng tươi: 1 củ nhỏ.
- Tỏi: 2-3 tép.
- Ớt: 1-2 quả.
- Nước mắm ngon: 3-4 thìa canh.
- Đường: 2 thìa canh.
- Nước cốt chanh/quất: 1-2 thìa canh.
- Nước lọc: 2 thìa canh.
- Rau thơm ăn kèm: Xà lách, rau mùi, tía tô, kinh giới.
Cách Chế Biến
-
Luộc óc xách: Óc xách đã sơ chế và luộc qua nước đá lạnh, để ráo nước.
- Đun sôi một nồi nước, thêm vài lát gừng, một ít muối.
- Cho óc xách vào luộc chín tới, khoảng 20-25 phút.
- Vớt óc xách ra, ngâm ngay vào nước đá lạnh thêm lần nữa khoảng 10 phút để đảm bảo độ giòn tối đa.
- Vớt ra, để ráo và thái miếng mỏng vừa ăn.
-
Pha mắm gừng:
- Gừng cạo vỏ, thái lát mỏng rồi băm thật nhỏ.
- Tỏi bóc vỏ, băm nhỏ.
- Ớt bỏ hạt (nếu không ăn cay nhiều), băm nhỏ.
- Cho gừng, tỏi, ớt băm vào cối giã sơ hoặc băm nhuyễn tùy thích.
- Trong chén nhỏ, hòa tan đường với nước lọc. Sau đó cho nước mắm, nước cốt chanh/quất vào khuấy đều.
- Cuối cùng, cho hỗn hợp gừng, tỏi, ớt đã giã vào chén mắm, khuấy đều. Nêm nếm lại cho vừa khẩu vị: chua, cay, mặn, ngọt hài hòa.
-
Trình bày: Bày óc xách đã thái ra đĩa cùng với các loại rau thơm ăn kèm. Khi ăn, chấm óc xách vào chén mắm gừng.
Bí Quyết Mắm Gừng Ngon Tuyệt
Mắm gừng ngon phải có đủ vị chua, cay, mặn, ngọt và đặc biệt là dậy mùi thơm nồng của gừng tươi. Bạn có thể thêm một chút mè rang vào mắm gừng để tăng thêm hương vị béo bùi. Sự kết hợp giữa óc xách giòn dai và mắm gừng đậm đà chính là điểm nhấn của món ăn này.
Gỏi Óc Xách Bò Ngâm Chua Ngọt
Món gỏi óc xách ngâm chua ngọt là lựa chọn lý tưởng cho những ai yêu thích hương vị thanh mát, chua cay và sự giòn sần sật đặc trưng. Món này thường được dùng làm khai vị hoặc món ăn kèm.
Nguyên Liệu
- Óc xách bò đã sơ chế: 500g.
- Cà rốt: 1 củ.
- Dưa chuột: 1 quả.
- Hành tây: 1 củ nhỏ.
- Rau răm: 1 bó nhỏ.
- Lạc rang: 50g.
- Nước mắm: 3-4 thìa canh.
- Đường: 3-4 thìa canh.
- Giấm gạo: 4-5 thìa canh.
- Ớt: 2-3 quả.
- Tỏi: 3-4 tép.
- Chanh: 1 quả.
Cách Chế Biến
-
Sơ chế nguyên liệu:
- Óc xách đã luộc chín, thái miếng mỏng vừa ăn.
- Cà rốt gọt vỏ, bào sợi.
- Dưa chuột rửa sạch, bỏ ruột, thái lát mỏng hoặc bào sợi.
- Hành tây thái mỏng, ngâm vào nước đá có pha chút giấm khoảng 15 phút để giảm hăng và tăng độ giòn, sau đó vớt ra để ráo.
- Rau răm rửa sạch, thái nhỏ.
- Lạc rang giã dập.
- Tỏi, ớt băm nhỏ.
-
Pha nước trộn gỏi:
- Trong một bát lớn, hòa tan đường với giấm gạo.
- Thêm nước mắm, nước cốt chanh, tỏi băm và ớt băm vào, khuấy đều cho các gia vị tan hoàn toàn. Nêm nếm lại cho vừa khẩu vị chua, cay, mặn, ngọt.
-
Trộn gỏi:
- Cho óc xách, cà rốt, dưa chuột, hành tây vào một tô lớn.
- Rưới từ từ nước trộn gỏi đã pha vào, dùng tay hoặc đũa trộn đều nhẹ nhàng để các nguyên liệu thấm vị. Tránh trộn quá mạnh làm rau củ bị nát.
- Để gỏi ngấm khoảng 15-20 phút trước khi ăn.
-
Hoàn thành:
- Trước khi dùng, cho rau răm thái nhỏ và lạc rang giã dập vào trộn đều.
- Bày gỏi ra đĩa, có thể trang trí thêm vài lát ớt hoặc rau thơm.
Lưu Ý Để Món Gỏi Thêm Hấp Dẫn
Để gỏi óc xách có hương vị tươi ngon nhất, bạn nên trộn gỏi ngay trước khi ăn. Phần lạc rang cũng nên cho vào sau cùng để giữ độ giòn. Món gỏi này không chỉ giúp bạn giải ngán mà còn cung cấp nhiều vitamin từ rau củ.
Giá Trị Dinh Dưỡng Của Óc Xách Bò

Có thể bạn quan tâm: Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Nấu Pate Gan Gà Béo Ngậy Tại Nhà
Óc xách bò không chỉ là nguyên liệu tạo nên những món ăn ngon mà còn chứa đựng giá trị dinh dưỡng đáng kể. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, óc xách cung cấp một lượng protein dồi dào, cần thiết cho việc xây dựng và phục hồi cơ bắp. Bên cạnh đó, nó cũng chứa nhiều vitamin nhóm B (B12, riboflavin, niacin) giúp chuyển hóa năng lượng, hỗ trợ chức năng thần kinh. Các khoáng chất như sắt, kẽm, selen cũng có mặt trong óc xách, góp phần tăng cường hệ miễn dịch và sản xuất hồng cầu. Tuy nhiên, như mọi loại nội tạng khác, óc xách bò cũng chứa cholesterol, nên cần được tiêu thụ một cách điều độ, đặc biệt đối với những người có vấn đề về tim mạch hoặc huyết áp.
Mẹo Chọn Mua Óc Xách Bò Tươi Ngon
Việc chọn được óc xách tươi ngon là yếu tố then chốt để có món ăn thành công. Bạn nên lưu ý các điểm sau khi mua:
- Màu sắc: Óc xách tươi thường có màu trắng ngà hoặc hơi hồng nhạt, không có đốm lạ hay vết bầm tím.
- Độ đàn hồi: Dùng tay ấn nhẹ vào miếng óc xách. Nếu cảm thấy có độ đàn hồi tốt, miếng óc xách nhanh chóng trở lại trạng thái ban đầu thì đó là óc xách tươi. Tránh chọn miếng bị mềm nhũn, chảy nước.
- Mùi: Óc xách tươi chỉ có mùi đặc trưng nhẹ của lòng bò, không có mùi hôi, ôi thiu.
- Kích thước: Chọn miếng óc xách có kích thước vừa phải, không quá to cũng không quá nhỏ. Miếng quá to có thể là từ con bò già, sẽ dai hơn.
Bạn có thể tìm mua óc xách bò tươi ngon tại các chợ truyền thống, các cửa hàng thực phẩm sạch hoặc trên các kênh thương mại điện tử uy tín như cholaithieu.com, nơi cung cấp đa dạng các loại thực phẩm tươi sống, đảm bảo chất lượng và nguồn gốc rõ ràng.
Lưu Ý Khi Thưởng Thức Các Món Từ Óc Xách Bò
Mặc dù óc xách bò mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng và hương vị hấp dẫn, nhưng cũng có một vài lưu ý khi thưởng thức:
- Chế biến kỹ: Luôn đảm bảo óc xách được sơ chế sạch sẽ và nấu chín kỹ để loại bỏ vi khuẩn và các chất không mong muốn.
- Ăn kèm rau xanh: Các món từ óc xách thường khá đậm đà, việc ăn kèm nhiều rau xanh như xà lách, rau thơm, dưa chuột sẽ giúp cân bằng hương vị, tăng cường chất xơ và giảm cảm giác ngán.
- Không lạm dụng: Vì óc xách là nội tạng, chứa một lượng cholesterol nhất định, nên chỉ nên ăn với tần suất vừa phải, khoảng 1-2 lần/tuần.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs)
1. Óc xách bò có phải là lòng bò không?
Đúng, óc xách bò là một phần của lòng bò, cụ thể là dạ lá sách hoặc omasum, một trong bốn ngăn dạ dày của bò.
2. Tại sao óc xách bò thường có mùi hôi?
Óc xách bò có mùi hôi đặc trưng do chứa các chất cặn bã từ quá trình tiêu hóa và các hợp chất lưu huỳnh tự nhiên. Việc sơ chế kỹ lưỡng là cần thiết để loại bỏ mùi này.
3. Có thể làm món gì khác từ óc xách bò ngoài các món trên?
Ngoài các món xào, luộc, gỏi, óc xách bò còn có thể dùng để nấu phá lấu, làm các món nướng hoặc nhúng lẩu cũng rất ngon.
4. Bảo quản óc xách bò tươi như thế nào?
Óc xách bò tươi nên được sơ chế sạch sẽ, sau đó chia thành từng phần nhỏ, cho vào túi hoặc hộp kín và bảo quản trong ngăn đá tủ lạnh. Khi cần dùng thì rã đông tự nhiên.
Kết Luận
Chế biến óc xách bò thành những món ăn thơm ngon, giòn dai không hề khó nếu bạn nắm vững các bí quyết từ khâu chọn lựa, sơ chế đến tẩm ướp và nấu nướng. Hy vọng với những hướng dẫn chi tiết về cách nấu óc xách bò trong bài viết này, bạn đã có thêm kiến thức và tự tin để vào bếp, tạo ra những món ăn hấp dẫn, bổ dưỡng cho gia đình và bạn bè. Hãy thử ngay những công thức này và cảm nhận sự khác biệt!
